Oświetlenie ogrodu z odrobiną magii
Oświetlenie ogrodu pozwala cieszyć się ogrodem w długie, ciepłe, letnie wieczory i znacząco wydłuża czas, jaki spędzimy w ogrodzie. Oświetlenie ogrodu stanowi element dekoracyjny, tak samo istotny jak rośliny i obiekty małej architektury. W bajecznie urządzonym ogrodzie nie może zabraknąć światła, którym można sterować w wygodny i atrakcyjny sposób.
Z tego artykułu dowiecie się, jak za pomocą oświetlenia ogrodowego oraz odpowiedniego sterowania tym oświetleniem nadać ogrodowi wyjątkowy wygląd, którym można się cieszyć także po zmroku.
A także, jak zaprojektować i wykonać oświetlenie, by Wasz zielony zakątek był nie tylko piękny, ale miał też w sobie odrobinę magii.
Oświetlenie ogrodu a sztuka projektowania
Projektowanie oświetlenia w ogrodzie zwykle zaczynamy od wyboru miejsc, które chcemy oświetlić. Najczęściej są to ścieżki ogrodowe, schody, taras, podjazd pod garaż, rośliny oraz ławki.
Oświetlając posesję można zastosować oświetlenie wielopunktowe lub pewne elementy światła punktowego (np. reflektor), które będzie świeciło w tych miejscach, które mają największe znaczenie praktyczne lub które chcemy szczególnie wyeksponować.
Przed zakupem lamp powinniśmy zastanowić się także nad kwestią barwy i intensywności światła. Nie bójmy się wprowadzać do ogrodu kolorowego oświetlenia RGB, pamiętajmy jednak, że umiar jest jak najbardziej wskazany. Jeśli przygotuje się za dużo punktów świetlnych, to całe piękno ogrodu może być zniszczone. Warto więc zadbać o zachowanie odpowiednich proporcji i zachowanie tajemniczości ogrodu.
Pamiętajmy także o kupowaniu opraw, które nie będą niepotrzebnie kierować światła w górę, zanieczyszczając ciemne niebo i przeszkadzając sąsiadom spać.
Zalety ogrodowej instalacji niskonapięciowej oświetlenia LED
Oświetlenie ogrodu może być zasilane instalacją nisko- lub wysokonapięciową. My skupimy się tutaj na bezpiecznych instalacjach niskonapięciowych zasilanych napięciem stałym 12V DC lub 24V DC typu SELV, odseparowanym galwanicznie od napięcia sieci za pomocą dobrego zasilacza, z wykorzystaniem oświetlenia LED i RGB. Podstawową zaletą takiej instalacji jest energooszczędność źródeł światła LED, co pozwala na zaoszczędzenie dużych kwot przy oświetlaniu niemałej zwykle przestrzeni. Instalacja niskonapięciowa typu SELV jest instalacją bezpieczną i pozwala na samodzielne ułożenie przewodów elektrycznych. Istotne jest też, że tylko ten rodzaj instalacji można stosować do oświetlania basenów i oczek wodnych.
Mało znaną wciąż zaletą oświetlenia LED jest to, że światło emitowane przez najnowocześniejsze i najlepszej jakości diody elektroluminescencyjne nie przyciąga upkrzykrzających życie owadów typu komary i muszki. Światło LED jest mniej atrakcyjne dla owadów, gdyż nie zawiera ultrafioletu (UV), zawiera mało barwy niebieskiej i emituje mniej ciepła. Większość owadów wykorzystuje określone pasma promieniowania UV do nawigacji, wyboru partnera i innych aktywności życiowych.
Możemy więc spokojnie montować oświetlenie LED w ogrodach, bez obawy, że nagle zacznie się pojawiać więcej owadów, mrówek, a także ich drapieżników (pająków, żab i nietoperzy), tak jak to jest w przypadku innych typów oświetlenia sztucznego (żarówek, halogenów, a zwłaszcza świetlówek i jarzeniówek). Światło LEDowe jest bardziej przyjazne środowisku, nie zakłóca zwierzętom orientacji w terenie, nie wabi owadów, nie zagraża im ani ich drapieżnikom. Więcej na ten temat znajdziecie w artykule Światło LED a owady, ptaki i nietoperze.
Projektowanie zewnętrznej niskonapięciowej instalacji oświetlenia LED
Przy projektowaniu zewnętrznej instalacji niskoprądowej należy przestrzegać kilku prostych reguł. Aby zapobiec zbyt dużym spadkom napięć na przewodach średnice przewodów powinny być odpowiednio dobrane, a kable nie powinny być zbyt długie (do 30 m). Z tego też powodu instalacje niskonapięciowe świetnie nadają się do małych i średnich ogrodów, duże ogrody wymagają instalacji wysokonapięciowych lub mieszanych. Przekrój żył w przewodzie dobiera się do długości instalacji oraz jej obciążenia. Liczba żył zależy od tego, iloma obwodami chcemy niezależnie sterować. Kable prowadzi się na dowolnej głębokości, zwykle jednak w karbowanej rurce ochronnej (tzw. „peszlu”), na głębokości ok. 30 cm, by ochronić je przed przypadkowymi uszkodzeniami podczas prac ogrodniczych. W miejscach przewidzianych do zamontowania lamp przewody wyprowadza się ponad grunt na wysokość około 1 m.
Instalacja niskonapięciowa LED wymaga odpowiedniego zasilacza DC, najlepiej z odpowiednimi zabezpieczeniami przeciwzwarciowymi i przeciwprzepięciowymi. Moc zasilacza powinna być odpowiednio dobrana do mocy źródeł światła. Instalując oświetlenie w ogrodzie musimy liczyć się z tym, że będzie ono narażone na działanie niesprzyjających warunków atmosferycznych. W praktyce oznacza to, że zarówno kable, jak i oprawy oraz taśmy LED powinny być przystosowane do warunków zewnetrznych, o podwyższonych parametrach ochrony.
Przy większych instalacjach warto podzielić oświetlenie ogrodu na sekcje, które mogą być niezależnie włączane i wyłączane przy pomocy przycisków lub specjalnie zaprogramowanego pilota. Wtedy z dowolnego miejsca posesji można właczyć i wyłączyć całe oświetlenie, poszczególne sekcje lub np. tylko podświetlaną fontannę.
Oświetlenie ogrodu a sterowanie LED
Sterowanie ogrodową instalacją oświetlenia LED może być bardzo proste (typu włącz/wyłącz) lub bardziej zaawansowane – z użyciem odpowiednich sterowników LED i czujników. Dzięki użyciu sterowników LED i sterowników RGB smartLEDs możliwe jest ustawienie jasności oddzielnie dla stanu aktywnego i nieaktywnego (np. delikatne podświetlenie schodów), wybór koloru świecenia oraz dopasowanie wielu innych parametrów działania instalacji do potrzeb użytkownika. Możliwe jest także uzyskanie dodatkowych, dynamicznych efektów dekoracyjnych (płynna zmiana kolorów RGB, fala świetlna LED) oraz wykonanie wygodnej automatyki ruchu i zmierzchu.
Automatyka ruchu i zmierzchu
Do wykonania automatyki oświetlenia LED ogrodu potrzebne są odpowiednie czujniki ruchu i zmierzchu, współpracujące ze sterownikami LED smartLEDs. Można wykorzystać też programowalny zegar astronomiczny, który będzie blokował włączanie oświetlenia w określonym czasie w stosunku do wschodów i zachodów słońca. W czasie naszej nieobecności w ogrodzie, automatyka może zupełnie wyłączyć oświetlenie lub włączyć tylko delikatne podświetlenie (np. na 2%). Automatyka ogrodowa to niezwykle wygodne i ekonomiczne rozwiązanie, dające komfort zapominania o włączaniu i wyłączaniu oświetlenia, jednocześnie zmniejszające koszty oświetlenia ogrodowego. Dodatkową korzyścią jest dbanie o środowisko i ochrona ciemnego nieba przed nadmiernym zanieczyszczeniem światłem.
Oświetlenie LED tarasu
Odpowiednio oświetlony taras lub balkon zachęci domowników do korzystania z tej przydomowej przestrzeni po zmroku. Dobierając właściwe oświetlenie tarasowe czy balkonowe zbudujemy przyjemną, intymną atmosferę i ozdobimy budynek z zewnątrz. Tradycyjne oświetlenie tarasu bazuje na lampach wiszących lub kinkietach, natomiast do wyznaczenia granicy tarasu stosuje się z reguły lampy najazdowe lub taśmy LED o odpowiednim IP.
Bardziej wyrafinowane oświetlenie to podświetlenie wnęk, donic z kwiatami, czy miejsc które szczególnie chcemy zaakcentować.
Zastosowanie kolorowej taśmy RGB w połączeniu ze sterownikiem RGB smartLEDs pozwoli precyzyjnie dopasować kolory do aktualnego wystroju tarasu lub pory roku oraz płynnie je zmieniać, kreując jednym ruchem ręki inny nastrój na tarasie.
Oświetlenie LED schodów zewnętrznych
Dobrze wykonane zewnętrzne oświetlenie schodowe LED rozświetla teren wokół domu, prowadzi do wejścia i zaprasza do domu. Zwiększa także bezpieczeństwo poruszania się, gdyż schody nie giną w ciemności.
Do podświetlenia schodów zwykle stosuje się lampy wbudowane w podstopnie lub taśmy LED w odpowiednich profilach. Kształt schodów i piękno materiałów użytych do ich budowy zostają uwypuklone.
Do ustawienia pożądanej jasności oświetlenia schodów można użyć ściemniacza LED smartLEDs. Bardziej zaawansowane sterowanie przy pomocy inteligentnego sterownika schodowego LED umożliwi ustawienie jasności oddzielnie dla stanów podświetlenia i świecenia, pozwoli na dynamiczne, płynne zapalanie kolejnych stopni schodowych, a także ułatwi wykonanie automatyki zmierzchu i ruchu.
Oświetlenie LED ścieżek i podjazdów
Otoczenie domu, które nie niknie w mroku, to marzenie wielu właścicieli posesji, to również bezpieczeństwo w ogrodzie i na podjeździe. Do oświetlenia ścieżek i podjazdów najlepiej nadaje się wielopunktowe oświetlenie LED, rozmieszczone wzdłuż po jednej lub obu stronach ścieżki lub podjazdu. Mogą to być lampy stojące (słupki), specjalne lampy najazdowe wbudowane w podłoże lub świecące kostki brukowe LED (jednobarwne lub RGB) o różnorodnych kształtach.
Szczególnie ciekawe efekty dekoracyjne daje wykorzystanie do sterowania oświetleniem LED ścieżek i podjazdów inteligentnego sterownika schodowego. Po zmroku sterownik włącza delikatne podświetlenie, a dopiero po wykryciu ruchu lampy kolejno i płynnie włączają się do pełnej jasności, wytwarzając efektowną falę świetlną. Po określonym czasie równie efektownie przygasają do zadanej wartości delikatnego podświetlenia lub gasną zupełnie. W przypadku zastosowania kolorowego oświetlenia RGB, np. świecących kostek brukowych RGB, ciekawe efekty daje sterowanie przy pomocy programowalnego sterownika RGB (smartLEDs WRGB), umożliwiającego płynną zmianę kolorów w dowolnym tempie i w dowolnym zakresie koła barw RGB.
Oświetlenie roślin
Dobrze zaprojektowane oświetlenie ogrodu nie może obyć się bez oświetlenia roślin. Kluczem do ożywienia ogrodu po zmroku jest oświetlenie wybranych drzew, roślin i innych elementów ogrodu, tak aby ukazały one wyjątkową głębię, otworzyły nowe okno na ogród w nocy i podkreśliły charakter ogrodu, nadając całości nieco dramatyzmu.
Podkreślenie roślin za pomocą światła przykuje do nich uwagę i nada całości niespotykaną elegancję podkreślającą niebywały charakter całej posesji.
Aby podświetlić rośliny od dołu, można użyć kierunkowego oświetlenia ogrodowego mocowanego za pomocą specjalnych grotów wbijanych w ziemię. Regulowane reflektory zapewnią elastyczność i umożliwią skierowanie oświetlenia z właściwego miejsca pod odpowiednim kątem. Na rynku jest wiele oryginalnych form i kształtów opraw, reflektorów i dyskretnych dekoracyjnych lampek z ruchomymi głowicami.
Oświetlenie roślin pozytywnie wpływa na ich wzrost oraz idealnie wkomponowuje się w architekturę domu. Jeśli istnieje potrzeba dopasowania jasności świecenia najlepiej zastosować do tego celu wielokanałowe ściemniacze LED smartLEDs, umożliwiające wybór m.in. charakterystyki i szybkosci ściemniania.
Oświetlenie fontanny i oczek wodnych
Należy pamietać, że do oświetlania basenów, fontanny i oczek wodnych można stosować tylko instalację niskonapięciową typu SELV, odseparowaną galwanicznie od napięcia sieci za pomocą dobrego zasilacza. Fontanny i oczka wodne wymagają też innego rodzaju opraw niż pozostała część ogrodu. Do oświetlania basenów świetnie nadają się taśmy LED 12V. Sprawdzą się nie tylko obok oczka wodnego czy basenu, ale także pod wodą – trzeba jednak je umiejętnie dobrać. Kiedy chcemy umieścić oświetlenie bezpośrednio w wodzie (oczku wodnym, fontannie itp.), to ze względu na bezpieczeństwo musimy wybrać taśmę o napięciu 12V, charakteryzującą się stopniem ochrony co najmniej IP67. Aby zapewnić jej dodatkową ochronę, można umieścić ją w aluminiowym profilu LED. Uwaga: popularne na rynku taśmy o stopniu ochrony IP65, jednostronnie pokryte warstwą silikonu, są zabezpieczone tylko przed chwilowym zalaniem i nie sprawdzą się środowisku wodnym.
Dobrze jest wzbogacić instalację o ściemniacz LED i dobierać natężenie światła w zależności od potrzeb i nastroju, jaki chcemy uzyskać. Zamiast zwykłych taśm LED można użyć taśm LED RGB i sterownika RGB smartLEDs, dzięki czemu można idealnie dopasować kolor światła do aranżacji.
Ale to nie koniec możliwości. Oświetlenie może być dynamiczne i fontanna może płynnie zmieniać kolor. Bardziej wyrafinowane sterowanie taśmami LED RGB przy pomocy programowalnego sterownika RGB płynnej zmiany kolorów smartLEDs umożliwia wybór z gotowych zestawów wycinków koła barw (kolory zimne, ciepłe, pastelowe, odcienie żółci, fioletu, itp.) lub skonfigurowanie własnych programów, tak aby móc cieszyć się fontanną oświetloną światłem zmiennym w czasie w dowolnych kolorach o różnych współczynnikach pastelowości, zależnych od pór roku, określonej okazji czy własnego nastroju. Bez dodatkowych inwestycji, według wybranego programu, z każdą minutą ogród będzie zmieniał wygląd. A stąd już tylko krok do zaczarowanego ogrodu Waszych marzeń!
Zaczarowany ogród
Tajemniczy, zaczarowany i bezpieczny ogród to marzenie większości właścicieli małych i dużych ogrodów. Nie ma znaczenia, czy masz skromną rabatkę za domem, czy okazały ogród – właściwe oświetlenie ogrodu sprawi, że Twój skrawek zieleni zamieni się w piękne, niezwykłe i magiczne miejsce, w którym odpoczniesz, dasz się ponieść wyobraźni, czy po prostu schowasz na chwilę przed światem. Urokliwe oświetlone ścieżki ogrodowe, czy podświetlona elewacja na zawsze odmienią szarą rzeczywistość zewnętrzną, a piękno domu po zmroku zostanie odkryte na nowo.
Dekoracyjne i delikatne światło LED skutecznie odmieni przestrzeń, nada nowe, estetyczne walory roślinom i kształtom, a odbite światło dodatkowo wzmocni aranżację. Inteligentne sterowanie smartLEDs pomoże dopasować parametry świecenia do potrzeb, skutecznie rozproszy mrok i stworzy niezwykłą scenerię w połączeniu z technologią oszczędzania energii. Kolory powoli i płynnie zmieniające się w czasie wprowadzą nastrój magii i tajemniczości. Zanurz się w zaczarowanym świecie kwiatów, liści i światła!
